ტექდავალება
ზოგადი სახელმძღვანელო პრინციპები
საქართველოს ტერიტორიაზე არსებული კულტურული მემკვიდრეობის
ობიექტების/ძეგლების მოვლა-პატრონობა და მათი შენარჩუნება
მნიშვნელოვანია სახელმწიფოს განვითარების პროცესში. ჩასატარებელი
სამუშაოებით მოხდება საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის
ობიექტების/ძეგლების შესასწავლად და დასაცავად საჭირო ღონისძიებების
განხორციელება.
კულტურული მემკვიდრეობის ობიექტის/ძეგლის მოკლე აღწერა
ვაშნარის ნაქალაქარი (IV-VIII სს.) მდებარეობს ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის
სოფ. გურიანთაში, მდინარე ნატანებისა და სკურდუმის ხერთვისში. ძეგლი
მნიშვნლოვნად დაზიანებულია. ნაქალაქარის ნაშთი მე-19 საუკუნის
მიწურულში ვიზუალურად დაათვალიერეს დიუბუა დე მონპერემ, დ.ბაქრაძემ,
თ.სახოკიამ და სხვ. 1949 წელს იქ სტაციონალური გათხრები ჩაატარა
არქეოლოგმა გ.გობეჯიშვილმა, ხოლო 1963 წელს, აკად. ნ.ბერძენიშვილის
თაოსნობით დაიზვერა ნაქალაქარი და მიმდებარე ტერიტორია. 1993, 2016, 2018, 2020 და 2023
წლებში ძეგლზე მცირე მასშტაბის გათხრები ჩატარდა (გაიწმინდა ადრე
შესწავლილი სამნავიანი ბაზილიკა, მარტირიუმის ზედა ნაწილი და
ციტადელის გალავნის ერთი მონაკვეთი). იქ წარმოებული სამუშაოების
პროცესში აღმოჩნდა იმპორტული და ადგილობრივი წარმოების ნაწარმი:
ამფორები, ამფორისკები, ჯამ-ფიალები, ხელადები, დოქები. ასევე, თიხისა და
მარმარილოს ფილები, ბაზები და სვეტისთავები, წყლის კოლექტორის თიხის
მილები. კამერალური სამუშაოების ჩატარებისას ეროვნულ მუზეუმში
მივაკვლიეთ სატაძრო კომპლექსის სამხრეთ მონაკვეთში გათხრილი
სამაროვნისეული ოქროს ნივთები და სხვა არტეფაქტბი, რომელთა შესწავლის
შედეგად დადგინდება ნაქალაქარის ფუნქციონირების ადრეული ეტაპი.
ზემოაღნიშნული არტეფაქტების მრავალრიცხოვნობა მიუთითებს, რომ ძეგლი
სამონასტრო ცხოვრებასთან ერთად რეგიონის საქალაქო
(სამრეწველო-სავაჭრო) ფუნქციასაც ითვისებდა.
ზემოაღნიშნული ნაქალაქარი იბერია-ეგრისის სამეფოების ზეობის უშუალო
თვითმხილველია. სავარაუდოთ, ნაქალაქარი ეგრისის ტერიტორიაზე
მნიშვნელოვან ფორპოსტს წარმოადგენდა და მე-4 - მე-8 საუკუნეებში საერთო
ქართული პოლიტიკის გამტარებლად გვევლინება. ამიტომ მისი
ფართომასშტაბიანი შესწავლა ადრეშუასაუკუნეების ქალაქმშენებლობის
სიღრმისეულ გაშუქებას სისხორცეულად უკავშირდება.ესენია: გეგმარება,
საგალავნო-დაცვითი სისტემის მშენებლობის სპეციფიკა, კოშკების
გალავანთან კავშირ-ურთიერთობა, საკულტო ნაგებობები და იქ გამოვლენილი
ადრეშუასაუკუნეების ხანის სამაროვნის გავრცლბის არეალის დადგენა.
ციტადელის ტერიტორიაზე არსებული იმფრასტრუქტურის გამოვლენა და
შემორჩენილი გალავნის გეგმის დაზუსტება-ფიქსაცია და საკონსერვაციო
საქმიანობისთვის შესაბამისი პირობების შექმნა .
ძეგლი, საკმაოდ დიდი დროის (IV-VIII სს.) განმავლობაში ფუნქციონირებდა და
სტრატიგრაფიული მონაცემების საფუძველზე მრავალჯერაა
გადაკეთებულ-აღდგენილი. ამასთანავე, არსებობს ნიშნები რომლის
მიხედვითაც იგი წარმოადგენდა მრავალფენიანი სტრატიგრაფიის მქონე
ძგლი.
ვაშნარის ნაქალაქარზე 2023 წელს ჩასატარებული არქეოლოგიური
სამუშაოები:
1. ბაპტისტერიუმის გარშემოსავლელის დაღრმავება 0.2-0.3მ. (15X15 მ.) განათხარი
მიწის გატანა 40-50 მეტრის დაშორებით ხელით და ურიკით;
2. ბაზილიკის ჩრდილოეთით არსებული მარტირიუმის გარშემოსავლები
კედლების პრეპარაცია და გარშემოსასვლელი დასავლეთი ნაწილის გათხრა (10 X2
მ.) განათხარი მიწის გატანა 40-50 მეტრის დაშორებით ხელით და ურიკით;
3. ძეგლის ცალკეული ნაწილების თანდათანობითი კონსერვაცია;
4. სამხრეთი გალავნის გაყოლებაზე გამოვლენილი ნაგებობის გავრცელების
არეალისა და დანიშნულების ხასიათის გასარკვევად გათხრა-პრეპარაცია (30X5
მ.) განათხარი მიწის გატანა 40-50 მეტრის დაშორებით ხელით და ურიკით;
5. ბაზილიკის სამხრეთ-დასავლეთ კუთხესა და სამხრეთის კოშკს (N1 კოშკი)
შორის არსებული სივრცის გათხრა-პრეპარაცია (12X5 მ.) განათხარი მიწის
გატანა 30-40 მეტრის დაშორებით ხელით და ურიკით;
6. ბაზილიკის დასავლეთით ტაძარში შესასვლელის სამხრეთი და ჩრდილოეთით
არსებული სივრცის გათხრა-პრეპარაცია . (10X2). განათხარი მიწის გატანა 30-40
მეტრის დაშორებით ხელით და ურიკით;;
7. ბაზილიკის დასავლეთით გამოვლენილი სავარაუდო კოშკის აღმოსავლეთით
აღმოჩენილი სათავსოს იატაკის დონეზე გათხრების დასრულება (30X6).
განათხარი მიწის გატანა 40-50 მეტრის დაშორებით ხელით და ურიკით;
8. ბაზილიკის სამხრეთითა და სამხრეთ-დასავლეთით მდებარე კოშკების (N1 და N6
კოშკები) დამაკავშირებელი გალავნის გათხრა-პრეპარაცია (40X2). განათხარი
მიწის გატანა 35-40 მეტრის დაშორებით ხელით და ურიკით;;
9. ბაზილიკის სამხრეთ-დასავლეთით არსებული კოშკის (N6 კოშკი) შიდა
სივრცეში დაღრმავება-პრეპარაცია (5X5 მ.). განათხარი მიწის გატანა 30-40
მეტრის დაშორებით ხელით და ურიკით;;
10. მდ. სკურდუმის პირას, კარიბჭის სადაზვერვო თხრილების მოძიება (25X2 მ.).
ხიდისა და მისი მიმდებარე ტერიტორიის გაწმენდა. განათხარი მიწის
გატანა 40-50 მეტრის დაშორებით ხელით და ურიკით;
არქეოლოგიური გათხრების ჩატარების პირობები
სამუშაოების ჩატარებისას ყურადღება უნდა მიექცეს სამუშაოთა
შესრულების ხარისხობრივ მაჩვენებლებს, რომელთა დაცვა სავალდებულოა
კულტურული მემკვიდრეობის ობიექტების ფასეული ელემენტების
შესანარჩუნებლად. მუშაობის პროცესში მიმწოდებელი ვალდებულია,
სამუშაოები შეასრულოს საველე-არქეოლოგიური სამუშაოების მეთოდების
სრული დაცვით;
მიმწოდებელი ვალდებულია არქეოლოგიურ კვლევით სამუშაოებში
უზრუნველყოს სტუდნეტების ჩართულობა;
სამუშაოთა მიმდინარეობისას გამოვლენილი არქეოლოგიური ობიექტები და
არქეოლოგიური მასალა მიმწოდებელმა სათანადოდ უნდა დაიცვას
დაზიანებისგან, განადგურებისა და დაკარგვისგან, ასევე გარემო
პირობებისა და სხვა არასასურველი ზემოქმედებისაგან;
თუ არქეოლოგიურ სამუშაოთა მიმდინარეობისას გამოვლინდა მაღალი
მატერიალური ღირებულების მქონე ნივთი (ნივთები), ამასთანავე,
მეთოდოლოგიური, კლიმატური, ტექნიკური ან სხვა პირობების გამო ვერ
ხერხდება მისი (მათი) დაუყოვნებლივ ამოღება და უსაფრთხო ადგილას
ტრანსპორტირება, მიმწოდებელი ვალდებულია, დაუყოვნებლივ მიმართოს
შინაგან საქმეთა სამინისტროს შესაბამის ტერიტორიულ ორგანოს;
მოძრავი არქეოლოგიური მონაპოვარი, უნდა ჩაბარდეს უახლოეს
მუზეუმ-ნაკრძალს, მუზეუმს ან სხვა შესაბამის სამეცნიერო დაწესებულებას
სათანადო თანმხლებ დოკუმენტაციასთან ერთად;
არქეოლოგიური სამუშაოების მიმდინარეობისას, ახლადგამოვლენილი
გარემოებ(ებ)ით გამოწვეული ცვლილებები შეთანხმებულ უნდა იქნეს
შემსყიდველთან.
სრული ტექნიკური დავალება იხილეთ ატვირთული ფაილის სახით.